Kandungan
Sejak diperkenalkan oleh Gilbert N. Lewis pada tahun 1916, ahli kimia telah menggunakan gambarajah titik Lewis untuk mewakili ikatan molekul kovalen dan kompleks koordinasi. Anda mewakili elektron valensi sebagai titik-titik dan mengaturnya sedemikian rupa sehingga cangkang luar unsur-unsur di dalam kompaun mempunyai cengkeraman penuh sama ada lapan atau dua belas elektron, bergantung kepada elemen. Hidrogen, pengecualian, memerlukan hanya dua elektron untuk mengisi cangkang luarnya. Untuk membuat gambarajah Lewis, anda perlu memulakan dengan atom pusat di mana semua atom lain berkumpul. Atom pusat adalah yang mempunyai elektronegativiti terendah, dan anda boleh membandingkan elektronegativiti dengan melihat jadual berkala. Anda juga boleh menggunakan satu atau kedua-dua kaedah lain untuk menentukan atom pusat.
Kaedah 1: Bandingkan Elektronegativiti
Elektronegatifan unsur adalah kecenderungan untuk menarik elektron, dan unsur dalam sebatian dengan elektronegativiti terendah biasanya merupakan pusat. Pengecualian kepada peraturan ini adalah hidrogen, yang tidak pernah menjadi atom pusat kecuali dalam H2 molekul.
Membandingkan elektronegativiti adalah cara yang paling boleh dipercayai untuk menentukan atom pusat. Anda boleh menentukan elektronegativiti relatif dengan melihat jadual berkala. Membolehkan untuk beberapa pengecualian, peningkatan elektronegativiti semasa anda bergerak naik ke arah kanan. Francium, unsur nombor 87 di bahagian bawah tempoh pertama, mempunyai elektronegativiti yang sangat rendah manakala fluorin, unsur nombor 9 di bahagian atas tempoh 17, mempunyai yang sangat tinggi. Gas mulia, yang membentuk lajur terakhir di dalam meja, tidak membentuk sebatian.
Kaedah 2: Cari Unsur yang Sedikit
Sebagai peraturan, elemen yang berlaku sekurang-kurangnya bilangan kali dalam kompaun ialah pusat. Ini adalah kaedah mudah untuk digunakan, kerana ia membolehkan anda menentukan atom pusat hanya dengan melihat formula kimia. Sebagai contoh, oksigen adalah atom pusat dalam H2O (air), dan karbon adalah atom pusat di CO2 (karbon dioksida). Malangnya, kaedah ini menghalang anda sepenuhnya dalam kegelapan apabila ia melibatkan sebatian yang mengandungi unsur-unsur yang berlaku dalam jumlah yang sama, seperti HCN (hydrogen cyanide).
Kaedah 3: Menghafal Senarai
Senarai pendek elemen, disusun dalam urutan keutamaan, boleh membuat menentukan atom pusat sangat mudah, dan apabila digabungkan dengan kaedah 2, menghapuskan keperluan untuk merujuk jadual berkala dalam majoriti kes. Senarai ini ialah C, Si, N, P, S dan O. Jika anda mempunyai sebatian yang mengandungi satu atau lebih unsur-unsur ini, yang pertama kali muncul dalam senarai adalah atom pusat. Sebagai contoh, dalam molekul karbon fosfat (C3O16P4), karbon adalah atom pusat kerana ia berlaku terlebih dahulu pada senarai. Anda juga boleh menceritakan atom tengahnya kerana paling tidak banyak.